หลังจากการเข้าร่วมประชาคมเศรษฐกิจอาเซียนอย่างเป็นทางการแล้ว  ระยะนี้จึงได้เห็นและได้ยินข่าวเกี่ยวกับนโยบายการขยายการลงทุนของกลุ่มทุนในประเทศไทยเข้าไปในกลุ่มประเทศอาเซียนโดยเฉพาะการเข้าไปลงทุนในกลุ่มประเทศ CLMV โดยเฉพาะเมียนมาที่ได้ ปัจจัยเกื้อหนุนมาจากสถานการณ์การเมืองที่คาดว่าจะมีเสถียรภาพมากขึ้นส่งผลดีต่อความเชื่อมั่นในการลงทุนระยะยาว   การขยายกิจการออกไปต่างประเทศก็อาจเป็นในรูปของการเข้าไปลงทุนเองหรือหาพันธมิตรในประเทศนั้นๆ ซึ่งอาจจะเป็นการร่วมลงทุนโดยจัดตั้งบริษัทขึ้นมาใหม่หรือการเข้าไปซื้อกิจการในประเทศนั้นๆ โดยการซื้อหุ้นจากผู้ถือหุ้นเดิม  เมื่อมีการเข้าไปถือหุ้นในบริษัทต่างประเทศผลตอบแทนที่ได้ในรูปเงินปันผลเมื่อผู้ถือหุ้นไทยได้รับก็อาจต้องเสียภาษีทั้งในต่างประเทศและประเทศไทย  วันนี้จะเขียนถึงภาระภาษีจากเงินปันผลรับกรณีผู้ถือหุ้นเป็นนิติบุคคลไทย กับ กรณีเป็นบุคคลธรรมดา  เมื่อบริษัทที่นักลงทุนไทยไปลงทุนในต่างประเทศมีกำไรและจ่ายคืนผู้ถือหุ้นในรูปเงินปันผลบางประเทศกำหนดให้บริษัทผู้จ่ายเงินปันผลต้องหักภาษี ณ ที่จ่าย  ปัจจุบันประเทศสมาชิกประชาคมเศรษฐกิจอาเซียนที่มีการกำหนดให้หักภาษีเงินได้ ณ ที่จ่ายเมื่อจ่ายเงินปันผลนอกจากไทยก็มี ลาว ฟิลิปปินส์ กัมพูชา อินโดนีเซีย โดยไทยมีอัตราต่ำสุดที่ร้อยละ 10 และอินโดนีเซียสูงสุดที่ร้อยละ 20 ทั้งนี้ภายใต้อนุสัญญาการเว้นการเก็บภาษีซ้อนที่อินโดนีเซียมีกับไทยอัตราของอินโดนีเซียจะลดเหลือร้อยละ 15   ประเทศที่เหลือห้าประเทศสมาชิกไม่มีการหักภาษีกรณีจ่ายเงินปันผลแต่อย่างไร  เรื่องนี้ก็อาจทำให้ไทยเสียเปรียบประเทศสมาชิกอย่าง มาเลเซีย สิงคโปร์ อยู่บ้างด้วยต้นทุนภาษีที่เพิ่มขึ้นของผู้ถือหุ้น  โดยเฉพาะประเทศซึ่งยกเว้นภาษีเงินได้จากเงินปันผลที่รับจากต่างประเทศ  ในบางประเทศเงินปันผลจะไม่เสียภาษีภายในประเทศหากเป็นเงินปันผลที่ได้จากการลงทุนในต่างประเทศเช่น สิงคโปร์ มาเลเซีย  กล่าวคือหากบริษัทสิงคโปร์ลงทุนในไทยมีรายได้เป็นเงินปันผลจากไทยจะถือเป็นเงินได้จากแหล่งนอกประเทศที่ไม่เสียภาษีเงินได้ในสิงคโปร์  แต่เนื่องจากไทยหักภาษีเงินปันผลในอัตราร้อยละ 10 ก็ทำให้อัตราภาษีดังกล่าวกลายเป็นต้นทุนของผู้ถือหุ้น  กลับมาที่กรณีนิติบุคคลไทยไปลงทุนในต่างประเทศ ตามประมวลรัษฎากรไทย เงินปันผลซึ่งนิติบุคคลไทยได้รับจากบริษัทหรือห้างหุ้นส่วนนิติบุคคลที่ตั้งขึ้นตามกฎหมายของต่างประเทศจะได้รับยกเว้นภาษีไทยหาก  (1) บริษัทถือหุ้นในบริษัทผู้จ่ายเงินปันผลไม่น้อยกว่าร้อยละยี่สิบห้าของหุ้นทั้งหมดที่มีสิทธิออกเสียงในบริษัทนั้นเป็นระยะเวลาไม่น้อยกว่าหกเดือนนับแต่วันที่ได้หุ้นนั้นมาจนถึงวันที่ได้รับเงินปันผล และ (2)  เงินปันผลต้องมาจากกำไรสุทธิที่มีการเสียภาษีในประเทศของบริษัทผู้จ่ายเงินปันผล โดยอัตราภาษีดังกล่าวต้องไม่ต่ำกว่าร้อยละสิบห้าของกำไรสุทธิ ทั้งนี้ ไม่ว่าประเทศของบริษัทผู้จ่ายเงินปันผลจะมีกฎหมายลดหรือยกเว้นภาษีสำหรับกำไรสุทธิให้แก่บริษัทหรือห้างหุ้นส่วนนิติบุคคลนั้นหรือไม่ก็ตาม  ตัวอย่างเช่น ผู้ถือหุ้นที่เป็นนิติบุคลไทยได้รับเงินปันผลจากบริษัทสิงคโปร์ที่มีรายได้จากการประกอบกิจการและเสียภาษีในสิงคโปร์ซึ่งมีอัตราภาษีเงินได้ที่ร้อยละ 17  เงินปันผลที่ผู้ถือหุ้นไทยได้รับจากสิงคโปร์ก็จะได้รับยกเว้นภาษีในประเทศไทยหากผู้ถือหุ้นที่เป็นบริษัทไทยถือหุ้นมาไม่น้อยกว่าหกเดือนก่อนได้รับเงินปันผล   อย่างไรก็ดีข้อยกเว้นนี้ไม่ใช้สำหรับกรณีเป็นการถือหุ้นทางอ้อม เช่นจากตัวอย่างเดิม  หากบริษัทสิงคโปร์ไม่ใช่บริษัทที่ประกอบกิจการแต่เป็น holding company  เมื่อสิงคโปร์ได้เงินปันผลจากต่างประเทศจึงไม่เสียภาษีในประเทศสิงคโปร์ และเมื่อส่งเงินปันผลนั้นให้แก่ผู้ถือหุ้นไทยในรูปการจ่ายเงินปันผลจากบริษัทสิงคโปร์  ซึ่งสิงคโปร์ไม่มีภาษีหัก ณ จ่ายกรณีจ่ายเงินปันผล ผู้ถือหุ้นไทยควรจะได้รับเต็ม แต่ผู้ถือหุ้นที่เป็นนิติบุคคลไทยจะต้องนำมารวมเป็นรายได้เพื่อเสียภาษีไทยในอัตราร้อยละ 20  ของกำไรสุทธิ  เพราะไม่เข้าเงื่อนไขการยกเว้น เพราะฉะนั้นหากจะใช้การลงทุนผ่าน holding company ในต่างประเทศควรต้องพิจารณาถึงประเทศที่จะเป็นที่ตั้งของ holding company ซึ่งจะมีผลไปถึงภาระภาษีของภาษีเงินปันผลที่จะได้รับในอนาคตด้วย 

 

กรณีผู้ถือหุ้นเป็นบุคคลธรรมดาก็ต้องนำมารวมเสียภาษีไทยในอัตราปกติของบุคคลธรรมดาเว้นไว้เสียแต่ว่าผู้ถือหุ้นบุคคลธรรมดาจะไม่นำเงินปันผลนั้นกลับเข้ามาประเทศไทยในปีที่มีรายได้ก็จะไม่เสียภาษีไทยเนื่องจากถือเป็นเงินได้จากแหล่งเงินได้นอกประเทศซึ่งผู้มีถิ่นที่อยู่ในประเทศไทยจะเสียภาษีไทยก็ต่อเมื่อนำเงินได้จากแหล่งนอกประเทศไทยดังกล่าวเข้ามาในประเทศไทย

 

อัตราภาษีหัก ณ ที่จ่ายเงินปันผลของประเทศในอาเซียน

ประเทศสมาชิก	อัตราภาษีเงินปันผล
บรูไน	ไม่มี
กัมพูชา	14%
อินโดนีเซีย	20%/15% *
ลาว	10%
มาเลเซีย	0%
พม่า	0%
ฟิลิปปินส์	15%
สิงคโปร์	0%
ไทย	10%
เวียดนาม	0%

*20% ตามกฎหมายภายใน 15% ตามอนุสัญญาภาษีซ้อน